Friedrich Nietzsche aslında yirminci yüzyılı görmeden ölse de bu döneme damgasını vuran en önemli filozoflardan birisi sayılabilir. Nietzsche’nin filozoflar içinde bu kadar önemli bir pozisyonda olması şüphesiz söylediği ilginç ve bazılarına göre şok edici sözler yüzünden. Gerçekten aslında modası geçmiş bir felsefesi olsa da Nietzsche sözleri bugün bile herkesin ilgisi çekiyor. Ancak, Nietzsche bağımsız olarak ele alınmamalıdır. O, sanat, edebiyat ve bilim alanında başka gelişmelerin bir parçası olarak ortaya çıkmakta olan bir düşüncenin sözcüsüydü. Bu düşünce modernizm olarak adlandırılabilir. Buna göre geçmiş çağlarda insanların bağlandığı düşüncelerin yanlışlığı bilimdeki ve düşüncedeki gelişmeler ile ortaya çıkmıştı ve artık eski dogmaları yıkıp yepyeni bir bakış açısı getirmek gerekiyordu. Bunun Batı açısından en önemli sonuçlarından birisi de Hristiyanlığın eleştirilmesiydi ve Nietzsche’nin hedef aldığı şeylerden birisi de Hristiyan inancı oldu. Bu düşünceye göre insan eski kalıplaşmış fikirlerden sıyrılacak ve yeni ve gerçek bir anlam yaratarak yeni bir insan olacaktı. O zaman bu akıma modernizm denmiyordu tabi ki, hatta kim olduğunun bile farkında değildiler ama yirminci yüzyıldaki felsefi ve hatta siyasi düşünceler bile buna göre şekillendi. Peki asıl soruya gelelim ve Nietzsche’nin kimden etkilendiğini tartışalım. Nietzsche’nin en çok etkilendiği filozofun gene bir Alman filozof olan Arthur Schopenhauer olduğu konusunda herkes hemfikir. Aslında Schopenhauer sözleri incelendiğinde ikisi arasında doğrudan bir bağlantı çok gözükmüyor. Sözlerini incelemek önemli çünkü filozofların bakış açıları sözlerine yansıyor. Sadece şunu söylemek mümkün ki Schopenhauer’de hafif çatlak hissi veren bir adam ve sürekli dahi insanlardan bahsedip kendisinin de dahi olduğunu ve kimsenin onu anlamadığını falan iddia edip ve hafif de kibirli. Bir de Nietzsche’yi etkileyenler arasında Soren Kierkegaard’ın adı geçiyor. Kierkegaard da Nietzsche’den bir süre önce yaşamış ve Nietzsche’nin Kierkegaard okuduğuna dair bir bilgi elimizde yok ama bazı başka kitaplardan Nietzsche’nin Kierkegaard sözleri ve düşüncelerini okumuş olması muhtemel. Kierkegaard aslında Hristiyanlığı savunduğu için Nietzsche’ye ters ama varoluşçu felsefenin babası sayılıyor ve bu durum onunle Nietzsche arasında ortak noktalar oluşmasını sağlıyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder